Đại hội Chi đoàn Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Đà Nẵng Sôi nổi hội thi “Tôi tự hào mình là Điều dưỡng” tại Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng Ký kết hợp đồng chuyển giao kỹ thuật ghép gan giữa Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Đà Nẵng Tăng cường truyền thông, hưởng ứng Ngày Quốc tế Điều dưỡng năm 2024 Khuyến cáo các loại vắc xin cần tiêm theo độ tuổi

Chuột rút và biện pháp phòng ngừa

Thứ năm - 25/08/2022 23:07

Chuột rút (hay còn gọi là vọp bẻ) là hiện tượng khá thường gặp, có thể xảy ra bất cứ lúc nào, bất cứ loại cơ nào và xảy ra ở mọi lứa tuổi. Khi bị chuột rút thường có cảm giác đau đớn, thậm chí là rất đau và không có khả năng cử động cơ đó trong chốc lát. Chuột rút nói chung không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, tuy vậy, một số trường hợp sẽ rất nguy hiểm nếu không được xử trí kịp thời.

Nguyên nhân gây chuột rút
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên chuột rút làm ảnh hưởng đến hiện tượng thiếu ôxy cung cấp cho cơ và rối loạn một số chất điện giải quan trọng (thiếu canxi hoặc kali máu). Hiện tượng thiếu ôxy và chất điện giải thường xảy ra ở người vận động nhiều, liên tục không nghỉ ngơi làm cho lượng mồ hôi bài tiết quá nhiều mà không được bù đắp hoặc bù đắp nhưng không đủ.
Chuột rút thường xảy ra ở các cơ bắp lớn, đặc biệt là các cơ bắp chân, cơ đùi, cơ bàn tay, bàn chân, cơ bụng, cơ liên sườn do vận động quá mạnh, quá lâu hoặc vận động khi thời tiết quá nóng, quá lạnh. Chuột rút thường xảy ra ban đêm do ban ngày đứng hoặc ngồi quá lâu, nhất là đứng lâu trên một mặt phẳng, cứng làm cho cơ bắp không hoạt động, cứng nhắc.

Một số phụ nữ đang mang thai thường bị chuột rút, nhất là vào ban đêm, đặc biệt ở những phụ nữ mang thai bị nghén nhiều, kéo dài nhiều ngày, thậm chí nhiều tháng trong khi đó không ăn được hoặc ăn rất ít.
Ngoài ra, chuột rút có thể xảy ra ở những người mắc bệnh đái tháo đường, bệnh tuyến giáp trạng, rối loạn chuyển hóa, rối loạn thần kinh thực vật (hay ra mồ hôi và ra liên tục cả ban ngày lẫn ban đêm) hoặc chuột rút xảy ra ở những người bệnh đang dùng một số thuốc như albuterol, niacin, thuốc lợi tiểu hoặc một số thuốc điều trị của bệnh nhân tâm thần…
Xử trí khi bị chuột rút
Khi bị chuột rút, người bệnh cần bình tĩnh thả lỏng cơ thể để làm giảm mức độ chuột rút, sau đó có thể thực hiện một số biện pháp khắc phục như: Ví dụ, chuột rút ở cơ bắp chân thì cần duỗi thẳng chân ra và nhẹ nhàng dùng tay uốn cong các ngón chân ra phía sau, ép mạnh một tay vào gót chân. Lúc mới áp dụng có vẻ thấy đau tăng lên nhưng ngay sau đó cơn đau sẽ giảm xuống do các cơ hết co thắt, máu lại được lưu thông trở lại.
Khi đã hết hiện tượng chuột rút nên xoa bóp nhẹ nhàng vùng ở bắp vừa bị co cứng để cho máu hoạt động lưu thông trở lại tránh xảy ra chuột rút tái diễn. Tại nơi bị chuột rút, nếu có điều kiện có thể xoa các loại dầu làm nóng da và cơ để máu càng dễ lưu thông.
Các biện pháp phòng chuột rút
- Để tránh chuột rút xảy ra nên tập thể dục đều đặn, thường xuyên nhằm làm lưu thông khí huyết. Mỗi ngày nên tập vận động như đi bộ, tập xoa bóp cơ bắp, co duỗi và xoay cổ tay, cổ chân vài ba lần. Nếu có điều kiện nên tập các bài tập về kéo căng cơ chân, tay nhất là các vận động viên.
- Những người phải ngồi lâu để làm việc, sau vài giờ làm việc nên đứng dậy, đi lại, vận động nhẹ khoảng từ 5 – 10 phút.
- Không nên tắm khi nước lạnh quá, nhất là tắm ở biển, sông, bể bơi nước lạnh, đặc biệt lưu ý với người hay bị chuột rút.
- Khi làm việc nặng, ra mồ hôi nhiều cần được bổ sung thêm nước có pha muối ăn (tốt nhất là bổ sung nước muối sinh lý).
- Cần uống đủ lượng nước trong ngày/đêm (khoảng trên 1,5 – 2 lít nước).
- Nên ăn nhiều rau trong các bữa ăn chính, sau mỗi bữa ăn nên bổ sung thêm các loại quả như chuối, cam, đu đủ, xoài, sầu riêng, lựu, lê…
- Tránh stress, tâm trạng căng thẳng quá độ vì có thể dẫn đến chuột rút, có thể khiến hóc môn trong cơ thể mất cân bằng, nhịp tim tăng nhanh, huyết áp cao.
- Đối với phụ nữ mang thai nên đi bộ hàng ngày, mỗi ngày chỉ cần đi bộ từ 15 - 20 phút (trừ những trường hợp thầy thuốc sản khoa khuyên không được đi bộ). Ngoài ra, cần bổ sung các loại canxi, axít folic, magiê, sắt, bởi vì canxi sẽ có tác dụng ngăn ngừa tốt đối với hiện tượng chuột rút. Thai phụ cũng nên tắm nước ấm hàng ngày, tránh làm việc nặng, tránh đứng hoặc ngồi quá lâu ở một vị trí.
Nếu hiện tượng chuột rút xảy ra nhiều lần cần đến cơ sở y tế khám bệnh để được xác định nguyên nhân và trong trường hợp cần thiết sẽ được chỉ định dùng thuốc.
Thảo Ly