HIV không chỉ gây ra những tác hại về mặt sức khỏe mà còn ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của thai nhi trong bụng mẹ. Phụ nữ bị nhiễm HIV khi mang thai sẽ có tỷ lệ lây truyền sang con là rất cao (khoảng 30%).
Nếu phụ nữ mang thai nhiễm HIV thì sự lây truyền từ mẹ sang con có thể xảy ra từ rất sớm hoặc qua 3 thời điểm sau: Lây nhiễm HIV từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai Vi rút HIV từ máu của mẹ qua nhau thai để vào cơ thể thai nhi. Sự lây truyền HIV trong thời kỳ mang thai có thể xảy ra sớm ngay khi thai nhi mới được 8 tuần tuổi và có thể kéo dài trong suốt thai kỳ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ lây HIV từ mẹ sang con sẽ tăng lên nếu như tuổi của bà mẹ mang thai tăng, dù mẹ bị sơ nhiễm HIV trong khi đã mang thai hay mẹ đã mang thai rồi mới bị nhiễm HIV thì nguy cơ lây sang con qua bánh nhau vẫn là rất lớn, chiếm khoảng 30%. Lây nhiễm HIV từ mẹ sang con trong khi sinh Con đường thứ 2 có thể lây nhiễm HIV từ mẹ sang con là trong quá trình chuyển dạ. Tỷ lệ lây nhiễm sẽ càng tăng lên ở những ca chuyển dạ kéo dài, thai bị xây xước hoặc vỡ ối. Khi thai nhi đi qua đường sinh dục của mẹ để đi ra ngoài thì sẽ bị tiếp xúc trực tiếp với dịch âm đạo và nuốt nước ối (trong máu và dịch âm đạo của mẹ bị nhiễm HIV có chứa vi rút HIV). Hoặc sự lây truyền xảy ra do sự trao đổi máu của mẹ và thai nhi khi chuyển dạ (các cơn co bóp tử cung có thể bơm máu chứa vi rút HIV ở mẹ vào hệ thống tuần hoàn của thai nhi và khiến đứa trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ). Theo thống kê thì có khoảng 60% số trẻ em bị lây truyền HIV từ mẹ trong giai đoạn này. Thời gian từ lúc vỡ ối đến khi đứa trẻ ra đời càng dài thì nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con càng lớn. Đối với những trường hợp sinh đôi, sinh ba thì nguy cơ lây nhiễm HIV ở những đứa trẻ sinh ra trước thường cao hơn đứa sinh ra sau. Cũng chính vì thế, để giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con trong khi sinh đến mức tối thiểu thì các bác sĩ thường tiến hành rửa âm đạo bằng các chất diệt vi rút trước khi chuyển dạ. Lây nhiễm HIV từ mẹ sang con khi cho con bú? Mặc dù nồng độ vi rút HIV có trong sữa mẹ là không cao nhưng khả năng lây truyền HIV từ mẹ sang con vẫn là rất lớn nếu như trẻ bú sữa mẹ nhiễm HIV. Vi rút HIV từ sữa mẹ có thể xâm nhập qua niêm mạc miệng, lưỡi, lợi của đứa trẻ và tấn công vào cơ thể, đặc biệt trong trường hợp đứa trẻ có biểu hiện viêm nhiễm trong khoang miệng thì tỷ lệ lây nhiễm càng cao. Ngoài ra, nếu vú của người mẹ bị nhiễm HIV bị viêm hay có vết nứt hoặc khi trẻ mọc răng cắn vú mẹ chảy máu thì vi rút HIV còn có thể theo máu vào miệng trẻ và xâm nhập qua niêm mạc trong khoang miệng để gây bệnh. Theo thống kê thì có khoảng 30% số trẻ em bị lây nhiễm HIV từ mẹ trong thời gian cho bú. Làm thế nào để giảm nguy cơ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con? Thực tế, tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con sẽ chiếm khoảng 40%. Tuy nhiên, nếu các trường hợp mẹ bị nhiễm HIV được chăm sóc dự phòng tốt thì tỷ lệ lây truyền sang con sẽ giảm xuống còn 10%, thậm chí chỉ còn 1%. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, tỷ lệ trẻ em bị lây truyền vi rút HIV sau dự phòng có kết quả âm tính chiếm trên 90%. Chính vì thế, việc trẻ sinh ra có bị lây nhiễm HIV hay không còn phụ thuộc rất nhiều vào việc điều trị dự phòng ở người mẹ mang thai bị nhiễm vi rút HIV. Để dự phòng tốt và giảm nguy cơ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở người mẹ mang thai bị nhiễm HIV thì người mẹ cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn, chăm sóc thai sản và theo dõi, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Anh Thơ